[/av_promobox] [av_textblock size=” font_color=” color=” av-medium-font-size=” av-small-font-size=” av-mini-font-size=” av_uid=’av-k5lcb718′ id=” custom_class=” admin_preview_bg=”]
باب هشتم قانون تجارت: قرارداد حمل و نقل
ماده 377 – متصدي حمل و نقل كسي است كه در مقابل اجرت حمل اشياء را به عهده مي‌گيرد.
ماده 378 – قرارداد حمل و نقل تابع مقررات وكالت خواهد بود مگر در مواردي كه ذيلاً استثناء شده باشد.
ماده 379 – ارسال‌كننده بايد نكات ذيل را به اطلاع متصدي حمل و نقل برساند: آدرس صحيح مرسل‌اليه – محل تسليم مال – عده عدل يا بسته و‌طرز عدل‌بندي – وزن و محتوي عدل‌ها – مدتي كه مال بايد در آن مدت تسليم شود – راهي كه حمل بايد از آن راه به عمل آيد – قيمت اشيايي كه‌گرانبها است.
خسارات ناشيه از عدم تعيين نكات فوق و يا از تعيين آنها به غلط متوجه ارسال‌كننده خواهد بود.
ماده 380 – ارسال‌كننده بايد مواظبت نمايد كه مال‌التجاره به طرز مناسبي عدل‌بندي شود – خسارات بحري ( آواري) ناشي از عيوب عدل‌بندي به‌عهده ارسال‌كننده است.
ماده 381 – اگر عدل‌بندي عيب ظاهر داشته و متصدي حمل و نقل مال را بدون قيد عدم مسئوليت قبول كرده باشد مسئول آواري خواهد بود.
ماده 382 – ارسال‌كننده مي‌تواند مادام كه مال‌التجاره در يد متصدي حمل و نقل است آن را با پرداخت مخارجي كه متصدي حمل و نقل كرده و‌خسارات او پس بگيرد.
ماده 383 – در موارد ذيل ارسال‌كننده نمي‌تواند از حق استرداد مذكور در ماده 382 استفاده كند:
1 – در صورتي كه بارنامه توسط ارسال‌كننده تهيه و به وسيله متصدي حمل و نقل به مرسل‌اليه تسليم شده باشد.
2 – در صورتي كه متصدي حمل و نقل رسيدي به ارسال‌كننده داده و ارسال‌كننده نتواند آن را پس دهد.
3 – در صورتي كه متصدي حمل و نقل به مرسل‌اليه اعلام كرده باشد كه مال‌التجاره به مقصد رسيده و بايد آن را تحويل گيرد.
4 – در صورتي كه پس از وصول مال‌التجاره به مقصد مرسل‌اليه تسليم آن را تقاضا كرده باشد.
در اين موارد متصدي حمل و نقل بايد مطابق دستور مرسل‌اليه عمل كند معذالك اگر متصدي حمل و نقل رسيدي به ارسال‌كننده داده مادام كه‌مال‌التجاره به مقصد نرسيده مكلف به رعايت دستور مرسل‌اليه نخواهد بود مگر اينكه رسيد به مرسل‌اليه تسليم شده باشد.
ماده 384 – اگر مرسل‌اليه مال‌التجاره را قبول نكند و يا مخارج و ساير مطالبات متصدي حمل و نقل بابت مال‌التجاره تأديه نشود و يا به مرسل‌اليه‌دسترسي نباشد متصدي حمل و نقل بايد مراتب را به اطلاع ارسال‌كننده رسانيده و مال‌التجاره را موقتاً نزد خود به طور امانت نگاهداشته يا نزد ثالثي‌امانت گذارد و در هر دو صورت مخارج و هر نقص و عين به عهده ارسال‌كننده خواهد بود.
اگر ارسال‌كننده و يا مرسل‌اليه در مدت مناسبي تكليف مال‌التجاره را معين نكند متصدي حمل و نقل مي‌تواند مطابق ماده 362 آن را به فروش برساند.
ماده 385 – اگر مال‌التجاره در معرض تضييع سريع باشد و يا قيمتي كه مي‌توان براي آن فرض كرد با مخارجي كه براي آن شده تكافو ننمايد متصدي‌حمل و نقل بايد فوراً مراتب را به اطلاع مدعي‌العموم بدايت محل يا نماينده او رسانيده و با نظارت او مال را به فروش رساند.
حتي‌المقدور ارسال‌كننده و مرسل‌اليه را بايد از اينكه مال‌التجاره به فروش خواهد رسيد مسبوق نمود.
ماده 386 – اگر مال‌التجاره تلف يا گم شود متصدي حمل و نقل مسئول قيمت آن خواهد بود مگر اينكه ثابت نمايد تلف يا گم شدن مربوط به جنس‌خود مال‌التجاره يا مستند به تقصير ارسال‌كننده و يا مرسل‌اليه و يا ناشي از تعليماتي بوده كه يكي از آنها داده‌اند و يا مربوط به حوادثي بوده كه هيچ‌متصدي مواظبي نيز نمي‌توانست از آن جلوگيري نمايد قرارداد طرفين مي‌تواند براي ميزان خسارت مبلغي كمتر يا زيادتر از قيمت كامل مال‌التجاره معين‌نمايد.
ماده 387 – در مورد خسارات ناشيه از تأخير تسليم يا نقص يا خسارات بحري (آواري) مال‌التجاره نيز متصدي حمل و نقل در حدود ماده فوق‌مسئول خواهد بود.
خسارات مزبور نمي‌تواند از خساراتي كه ممكن بود در صورت تلف شدن تمام مال‌التجاره حكم به آن شود تجاوز نمايد مگر اينكه قرارداد طرفين‌خلاف اين ترتيب را مقرر داشته باشد.
ماده 388 – متصدي حمل و نقل مسئول حوادث و تقصيراتي است كه در مدت حمل و نقل واقع شده اعم از اينكه خود مباشرت به حمل و نقل‌كرده و يا حمل و نقل‌كننده ديگري را مأمور كرده باشد – بديهي است كه در صورت اخير حق رجوع او به متصدي حمل و نقلي كه از جانب او مأمور‌شده محفوظ است.
ماده 389 – متصدي حمل و نقل بايد به محض وصول مال‌التجاره مرسل‌اليه را مستحضر نمايد.
ماده 390 – اگر مرسل‌اليه ميزان مخارج و ساير وجوهي را كه متصدي حمل و نقل بابت مال‌التجاره مطالبه مي‌نمايد قبول نكند حق تقاضاي تسليم‌مال‌التجاره را نخواهد داشت مگر اينكه مبلغ متنازع‌فيه را تا ختم اختلاف در صندوق عدليه امانت گذارد.
ماده 391 – اگر مال‌التجاره بدون هيچ قيدي قبول و كرايه آن تأديه شود ديگر بر عليه متصدي حمل و نقل دعوي پذيرفته نخواهد شد مگر در مورد‌تدليس يا تقصير عمده به علاوه متصدي حمل و نقل مسئول آواري غير ظاهر نيز خواهد بود در صورتي كه مرسل‌اليه آن آواري را در مدتي كه مطابق‌اوضاع و احوال رسيدگي به مال‌التجاره ممكن بود به عمل آيد و يا بايستي به عمل آمده باشد مشاهده كرده و فوراً پس از مشاهده به متصدي حمل و نقل‌اطلاع دهد در هر حال اين اطلاع بايد منتها تا هشت روز بعد از تحويل گرفتن مال‌التجاره داده شود.
ماده 392 – در هر موردي كه بين متصدي حمل و نقل و مرسل‌اليه اختلاف باشد محكمه صلاحيتدار محل مي‌تواند به تقاضاي يكي از طرفين امر دهد‌مال‌التجاره نزد ثالثي امانت گذارده شده و يا لدي‌الاقتضاء فروخته شود در صورت اخير فروش بايد پس از تنظيم صورت‌مجلسي حاكي از آنكه‌مال‌التجاره در چه حال بوده به عمل آيد.
به وسيله پرداخت تمام مخارج و وجوهي كه بابت مال‌التجاره ادعا مي‌شود و يا سپردن آن به صندوق عدليه از فروش مال‌التجاره مي‌توان جلوگيري كرد.
ماده 393 – نسبت به دعوي خسارت بر عليه متصدي حمل و نقل مدت مرور زمان يك سال است – مبدأ اين مدت در صورت تلف يا گم شدن‌مال‌التجاره و يا تأخير در تسليم روزي است كه تسليم بايستي در آن روز به عمل آمده باشد و در صورت خسارات بحري (آواري) روزي كه مال به‌مرسل‌اليه تسليم شده.
ماده 394 – حمل و نقل به وسيله پست تابع مقررات اين باب نيست.